Η ιστορία και η ελληνική κοινή γνώμη παραμένει διχασμένη επί δύο αιώνες ως προς τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κων/πόλεως στην Επανάσταση του 1821. Ας δούμε ένα μικρό απόσπασμα του λόγου που εκφώνησε ο Γεώργιος Τερτσέτης το Πάσχα του 1853 και ας θυμηθούμε πώς αντιμετωπίστηκε το θέμα των αφορισμών και της Αυτοκεφαλίας την τελευταία πενταετία από τα MME και ιδιαίτερα από το περίφημο “1821” του ΣΚΑΪ.
Γεώργιος Τερτσέτης
“Ανήμερα της εορτής των Βαΐων, την Κυριακήν, φίλοι του έλεγαν και τον παρακαλούσαν, και άνδρες επίσημοι των πρεσβειών, να φύγη, να σωθή· τα μέτρα της οθωμανικής κυβερνήσεως εγίνοντο άγρια, ανήμερα, και καθένας ημπορούσε να προϊδή το μέλλον· τον παρακαλούσαν λοιπόν να φύγη, του επρόσφεραν και τα μέσα.
Μη με παρακινείτε εις φυγήν, είπε εις τους φίλους· μη θέλετε να σωθώ· η ώρα της φυγής μου θα ήτον αρχή σφαγής, ώρα σπαθιού εις την Κωνσταντινούπολιν και την άλλην Χριστιανωσύνην· εύμορφο πράγμα θέλετε να κάμω, μεταμορφωμένος με καμμιά προβιά εις την πλάτην, να φεύγω εις τα καράβια, ή σφαλισμένος εις πρεσβείαν φιλικήν να ακούω εις τους δρόμους τα ορφανά του έθνους μου να σπαράττουν εις τα χέρια του δημίου. Είμαι Πατριάρχης δια να σώσω τον λαόν μου, όχι να τον ρίξω εις τα μαχαίρια της γιανιτζαριάς· ο θάνατός μου ίσως χρησιμεύσει περισσότερον παρ’ ό,τι εδυνόμουν ποτέ να φανταστώ πως θα ωφελήσει η ζωή μου. Οι ξένοι βασιλείς θα ταραχθούν εις την αδικίαν του θανάτου μου· δεν θα ιδούν ίσως με αδιαφορίαν υβρισμένη την πίστην τους εις το πρόσωπόν μου, και όπου είναι άνδρες αρμάτων Έλληνες θα πολεμήσουν με απελπισίαν πολέμου, που συχνά χαρίζει την νίκην, είμαι βέβαιος· κάμετε λοιπόν υπομονήν εις ό,τι μου συμβή.
Απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγόριου Ε’
Σήμερον των Βαΐων ας φάγωμεν εις το τραπέζι τα ψάρια του γιαλού, και παρεμπρός, εντός ίσως της εβδομάδος, ας φάγουν και αυτά από ημάς. Όχι, δεν θα χρησιμεύσω εγώ περίγελως των ζώντων, και περπατώντας με διάκους και άρχοντας εις τους δρόμους της Οδησσού, της Επτανήσου ή της Αγκώνας να με δαχτυλοδείχνουν τα παιδιά: “ιδού ο φονιάς Πατριάρχης!”. Αν το έθνος μου σωθή και θριαμβεύση, θα μ’ αποζημιώση, ελπίζω, με θυμιάματα τιμής και επαίνου, επειδή έκαμα το χρέος μου. Τέταρτη φορά δεν θα αναιβώ πλέον εις τα μοναστήρια του Άθωνος, δεν το θέλω· χαίρετε, σπήλαια και κορυφαίς του ιερού βουνού· χαίρε, θαλάσσιον κύμα· χαίρε, Σπάρτη και Αθήνα, όπου ήθελα να συστήσω σχολεία επιστημών δια τους νέους της πατρίδος· χαίρε, γη της γεννήσεώς μου Δημητσάνα! Εγώ υπάγω όπου με καλεί, με βιάζει η γνώμη μου, η μεγάλη μοίρα του έθνους και ο ουράνιος Θεός, έφορος θείων και ανθρωπίνων πραγμάτων.
Χρεωστώ εις έναν των ακροατών μου, τον σεβάσμιον Μάρκον Δραγουμην, την ομιλίαν του Πατριάρχου εις τους φίλους του· και η προφητεία της ομιλίας του αλήθευσε· ανήμερα της λαμπρής η γεροντική κεφαλή του, ο ζωηρός οφθλαμός του, που ένέπνεαν χαράν και πίστιν εις τους Χριστιανούς εμελάνιασαν από το αίμα πηγμένον εις το πρόσωπό του·…”
Γεώργιος Τερτσέτης: Ομιλία περί του αοιδίμου Γρηγορίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, 1853, σ. 36
Το καραβάκι της ιστορίας 
Reblogged this on ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ.
Παράθεμα: “Σήμερον των Βαΐων ας φάγωμεν εις το τραπέζι τα ψάρια του γιαλού…” (Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’) | Το μεγαλύτερο blog της πόλης
Παράθεμα: “Σήμερον των Βαΐων ας φάγωμεν εις το τραπέζι τα ψάρια του γιαλού…” (Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’) | Τόνοι καὶ Πνεύματα ….
Παράθεμα: Το καραβάκι της Ιστορίας | ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΦΟΡΟΥΜ ΔΙΑΝΟΗΣΗΣ
Αοίδιμος.-
Νομίζω ότι η Επανάσταση του ’21 ήταν γεγονός ασυγκρίτως σημαντικότερο για να κατανοηθεί μέσα από μικρά συμβάντα ή για να το θέσω άμεσα, μέσα από περιθωριακά ερωτήματα όπως το σχετικό με τον ρόλο του Γρηγόριου Ε’. Η εποπτική θεάση του ’21 και κάποιος επιστημονικός ορθολογισμός τουλάχιστον, όχι μόνο δεν μειώνουν το μείζον αυτό γεγονος, αλλά αντίθετα καθιστούν φανερή όλη την σημασία και μαζί το μεγαλείο του. Σε κάθε περίπτωση ο αφορισμός είναι γεγονός και τα επιχειρήματα του ακαδημαϊκού κ Δεσποτόπουλου είναι τουλάχιστον κωμικά, και σε ένα άλλο επίπεδο αντιπροσωπευτικά προδίδουν την ιδεολογική (αντί της επιστημονικής) λειτουργίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Φαίνεται να υπονοείτε ότι σοβαρό επιχείρημα είναι αυτό που εκφράζεται χωρίς αγανάκτηση (π.χ. «αστείο πράγμα» του καθηγητή Βερέμη), ή αυτό που καταθέτει ο δημοσιογράφος μιας εκπομπής (π.χ. «ο κατώτερος κλήρος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση, πηγαίνοντας ενάντια στην θέληση του Πατριαρχείου») ως συμπέρασμα που «προκύπτει» μέσα από τις παρατιθέμενες απόψεις. Αν όχι, τότε υπάρχει ανάγκη για διευκρίνηση.
Όσο για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο, αυτό τείνει να το οικειοποιηθεί μια μερίδα ιστορικών της σχολής των ανάλ. Και η μέθοδός τους είναι αυτή με την οποία άπαντες διαφωνούν: ανορθολογισμός και αντιεπιστημονικότητα (ως ένα σημείο τα είπε και ο Π. Στάθης με το προ δυο ετών άρθρο του «Στα όρια επιστήμης και πολιτικής»). Αυτά αναλύονται και στο βίντεο, με το οποίο προφανώς διαφωνείτε.
Οπότε, το ερώτημα που τίθεται, ως απάντηση στην «περιθωριακή» παράμετρο που επικαλείστε, διαμορφώνεται ως εξής:
Ήταν ή όχι το πολιτισμικό, το κεντρικό θέμα της εσωτερικής σύγκρουσης, πριν, κατά την διάρκεια, και μετά την Επανάσταση;
Να σας πω ότι πρώτα από όλα βρίσκω ανεδαφικό αυτό το παιχνίδι λυρισμού περί έθνους το οποίο υποβαθμίζει το έθνος και την ιστορία του σε μια καρικατούρα διλλημάτων θεολογικού τύπου και περιθωριοποιεί την κριτική σκέψη: «ήταν η εκκλησία υπέρ ή κατά της Επανάστασης» Νομίζω ότι αυτά είναι παιδιάστικα και μαζί γελοιποιούν την ιστορία. Στην συνέχεια θεωρώ ότι οι στρεψοδικίες σε μια επιστημονική (όσο γίνεται στο δίκτυο) συζήτηση, είναι άσκοπες και προδίδουν κάποια αμηχανία για τα ουσιώδη της ιστορικής σκέψης. Τώρα σχετικά με την σχολή των Αναλ – ας το αφήσουμε γιατί προφανώς δεν είστε σε θέση για την σχετική συζήτηση.
Το τελικό σας ερώτημα αυτό, ναι, έχει ενδιαφέρον με μία προϋπόθεση: ό,τι το πολιτισμικό δεν ορίζεται ασφαλώς ως θρησκεία, δεδομένου ότι χριστιανοί ορθόδοξοι, όπως γνωρίζουν και τα παιδιά του Δημοτικού, ήταν σχεδόν όλοι οι βαλκανικοί λαοί, αλλά μόνο οι Έλληνες διαμόρφωσαν Διαφωτισμό και έκαναν Επανάσταση μάλιστα προσχεδιασμένα, δηλαδή έλλογα. Πράγματι λοιπόν συμφωνώ με τον υπαινιγμό σας ότι ένα από τα επίδικα του ’21 ήταν το πολιτισμικό, αλλά με την σημασία που του έδιναν όλα τα φλάμπουρα που υψώθηκαν και έγραφαν, ως γνωστό, «Ελευθερία ή Θάνατος»
Κατά τα λοιπά κάθε συζήτηση προϋποθέτει στοιχειώδη ψυχραιμία, πόσο μάλλον για ζητήματα της ιστορικής επιστήμης.
Όντως, και ψυχραιμία απαιτείται, αλλά και τα καίρια ιστορικά ζητήματα δεν εμπεδώνονται με συζητήσεις σύντομων επιχειρημάτων και στρεψοδικιών. Ας μείνουμε στο ότι το θέμα «Ελευθερία» συνεχίζει να φορτίζει άπαντες και να παραμένει ζητούμενο.
Παράθεμα: “Σήμερον των Βαΐων ας φάγωμεν εις το τραπέζι τα ψάρια του γιαλού…” (Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’) | αἰέν ἀριστεύειν
Παράθεμα: “Σήμερον των Βαΐων ας φάγωμεν εις το τραπέζι τα ψάρια του γιαλού…” (Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’) | Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόν
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Κ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: “Πάντες δε οι λοιποί Έλληνες να απομακρυνθούν της συναναστροφής του, και να τον στοχασθούν ως εχθρόν” (από τον πολιτικό αφορισμό του Καραϊ
Παράθεμα: Το καραβάκι της Ιστορίας | ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΦΟΡΟΥΜ ΔΙΑΝΟΗΣΗΣ
Παράθεμα: «Σήμερον των Βαΐων ας φάγωμεν εις το τραπέζι τα ψάρια του γιαλού…» (Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’) |
Παράθεμα: Η δεκάτη Απριλίου της Ελληνικής Επανάστασης (μέρος Α’) | Το καραβάκι της ιστορίας