Ιωάννης Καποδίστριας και Ευρώπη του Συνεδρίου της Βιέννης (Στέλιος Αλειφαντής)

Ιωάννης Καποδίστριας, ένας άνθρωπος της πράξης – Στέλιος Αλειφαντής

Γιατί η Βιέννη του 1814 συζητούσε το «ελληνικό ζήτημα»; Με ποιον τρόπο το ζήτημα αυτό πέρασε σταδιακά από την υπερεθνικότητα στην εθνικότητα; Πώς σχετίζεται το διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος των Επτανήσων (1800-1807) με την υπόθεση του 1821; Τι ήταν πραγματικά ο Ιωάννης Καποδίστριας;

Μέσα σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη ευρωπαϊκή κατάσταση, ο Ιωάννης Καποδίστριας καταλαμβάνει ανώτατη θέση στην ρωσική πολιτική. Την κρίσιμη στιγμή της πτώσης του Ναπολέοντα βρίσκεται συνομιλητής των κορυφαίων ευρωπαίων πολιτικών. Δημιουργεί έδαφος αγγλο-ρωσικής συνεργασίας στο «ελληνικό ζήτημα» με την Εταιρεία των Φίλων των Μουσών. Ουσιαστικά, θέτει σε δίλημμα τον τσάρο Αλέξανδρο Α΄ ως προς την διατήρηση των όρων του «Κιουτσούκ-Καϊναρτζή» και τον ενθαρρύνει να περάσει από την αδράνεια και την απροθυμία στην υπό όρους ενεργό συμμετοχή.

Ποιες πολιτικές προϋποθέσεις και παρασκηνιακές διεργασίες του 1821 παραμένουν ακόμα στο σκοτάδι; Σε μια από τις πληρέστερες και πιο μεστές αναλύσεις που έχουν γίνει για το θέμα «Βιέννη-Καποδίστριας-Ελληνικό ζήτημα» ο διεθνολόγος και πολιτικός επιστήμων Στέλιος Αλειφαντής προβάλλει πτυχές των πραγματικών συνθηκών στις οποίες εδράζεται το 1821. Εστιάζει στο μείζον πολιτικό πρόβλημα του 18^ου αιώνα που λέγεται «Ανατολικό Ζήτημα» και εξετάζει την πολιτική του Καποδίστρια ο οποίος εντάσσει την ελληνική χειραφέτηση στο ευρωπαϊκό του όραμα. Αναπτύσσει τον προβληματισμό που θέτει σε επανεξέταση το ατεκμηρίωτο -πλην αναγκαίο ιστορικά- γενεσιουργό αφήγημα της Οδησσού, το οποίο επικράτησε από το 1834.

Καποδίστριας προς Stein

Ιδιαίτερα, ο Στέλιος Αλειφαντής αναδεικνύει και φωτίζει το ότι ο Ι. Καποδίστριας εκμεταλλεύεται στο έπακρο τη μόνη πολιτική διέξοδο που έδινε η μεταναπολεόντεια Ευρώπη στους Έλληνες: ένα εθνικό κράτος. Ένα κράτος που μπορεί να δημιουργηθεί μόνο «δια των ιδίων δυνάμεων». Η παρουσίαση του Στ. Αλειφαντή συμβάλλει τα μέγιστα στην αποκρυπτογράφηση του μέγιστου ερωτήματος «ποιο έθνος επαναστάτησε το 1821;». Ένα ερώτημα που γίνεται σήμερα πιο επίκαιρο παρά ποτέ, με δεδομένες τις εξελίξεις σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο.

Στέργιος Ζυγούρας

Ιωάννης Καποδίστριας και Ευρώπη του Συνεδρίου της Βιέννης: Η διεθνής
συνεννόηση αντιμέτωπη με τις ευρωπαϊκές προκλήσεις και το ελληνικό ζήτημα Στέλιος Αλειφαντής, Εισήγηση στο Διεθνές Συνέδριο
“Ιωάννης Καποδίστριας, ο οραματιστής”, 9/10/2021